Czym jest kobiecość? Rupi Kaur, Mleko i miód

Od pierwszej chwili, gdy tomik Mleko i miód znalazł się w moich rękach, wiedziałam, że nie można go oceniać wyłącznie pod względem zawartych wewnątrz wierszy. Rupi Kaur to nie tylko poetka. Rupi Kaur to artystka, a jej debiut jest wszechstronnym dziełem.

Wydanie dwujęzyczne od razu mnie zachwyciło. Poezję przeważnie wydaje się stosunkowo ładnie, jednak nie pamiętam, kiedy ostatnio z podobnym namaszczeniem trzymałam w rękach tomik wierszy.

Autorka odpowiada za całość projektu graficznego. Czarno-biała, minimalistyczna okładka nadaje ton. Pszczoła widniejąca pod tytułem, która stała się już chyba znakiem rozpoznawczym Kaur, jest jednym z wielu rysunków znajdujących się w książce. Obrazki dopowiadają, dobitnie potwierdzają lakoniczne wypowiedzi, a czasem nadają klimat, budując tło (na którego brak w tekstach narzekają niekiedy wybredni czytelnicy). Strona tytułowa i poezja drukowana jest na białym papierze, a na czarnym wszystko inne, czyli strona z dedykacją, spis treści, tytuły rozdziałów itd. Bardzo podoba mi się ta minimalistyczna koncepcja, która symbolicznie wskazuje na pewną radykalność i dosadność - rzeczywistość jest czarna lub biała, nic pomiędzy, nic zbędnego. Jednocześnie spora dawka czerni pozostawia wrażenie niepokoju.

cierpienie
kochanie
zrywanie
gojenie

Tak zatytułowane zostały cztery części książki, przy czym dwie ostatnie są obszerniejsze niż te pierwsze. Wiersze mają od kilku do kilkunastu wersów. Nie potrafię zrozumieć zarzutów niektórych rozczarowanych czytelników, jakoby brakło w tej poezji metafor i tajemnicy. Język Rupi Kaur jest precyzyjny i boleśnie szczery, nie zważa na granice intymności i tabu. Rozkłada na czynniki pierwsze kobiecą cielesność i seksualność. Jednocześnie jednak słowa splecione są ze sobą niezwykle subtelnie. To utwory wyraziste, ale szyte delikatną nicią. Pełne dyskretnych metafor i niedopowiedzeń. I zaskakująco celne.

byłam muzyką
ale kazałeś obciąć sobie uszy
[s. 213]


 jak sprawiasz
że pożar lasu którym jestem
łagodnieje tak bardzo że zmienia się
w płynącą wodę 
[s. 117]

Przypomina mi się oszczędna, chwytająca samo sedno poezja dalekowschodnia. Uwielbiam haiku, które oddaje kilkoma wyrazami ulotność nastroju, by w następnej chwili przeciąć to niespodziewaną puentą. Podobne wrażenia mam, czytając krótkie utwory Rupi Kaur. A przy tym towarzyszy mi jeszcze co kilka stron podniecenie wywołane stwierdzeniem, że znam to... i to!... i to też znam, znam z autopsji... poznałam na własnej skórze... albo poznałam to podskórnie.

Mleko i miód - nie dało się bardziej dwuznacznie zatytułować tomiku poezji o kobiecie. Te dwa słowa wyrażają w pełni płodność. Jednocześnie słowa na okładce kontrastują z rysunkiem pszczoły, którą interpretować można jako symbol dziewictwa. To jak zderzenie czerni z bielą. Wiele jest takich smaczków w tej książce. Wiadomo jednak, jak to z poezją i sztuką w ogóle bywa. Nasza interpretacja mówi w gruncie rzeczy o nas samych, bo słowa i obrazy to w pewnym sensie lustra. Być może nie każdy zechce się przejrzeć. Mimo wszystko prostota i uniwersalność tej tematyki powinna zapewnić Rupi Kaur szerokie grono odbiorców również u nas.

Jeśli jesteś mężczyzną i nie wiesz jeszcze, co sprawić dziewczynie, siostrze, żonie, córce, przyjaciółce z okazji zbliżającego się Dnia Kobiet... to już wiesz. ;)